Σύστημα λίπανσης

ΚΑΘΕ λάδι χαρακτηρίζεται από το ιξώδες του (ρευστότητα), ιδιότητα που χαρακτηρίζει άλλωστε και οποιοδήποτε υγρό. Όσο μεγαλύτερο είναι το ιξώδες (σε μια δεδομένη και σταθερή θερμοκρασία) τόσο πιο δύσκολα ρέει το υγρό (τόσο πιο «παχύ» είναι), ενώ αντίθετα όσο αυτό είναι μικρότερο τόσο πιο εύκολα ρέει το υγρό (τόσο πιο «ψιλό» είναι). Η ρευστότητα έχει άμεση σχέση με τη δυνατότητα δημιουργίας του στρώματος λαδιού (βλ. προηγούμενο τεύχος) μεταξύ των διαφόρων τριβομένων επιφανειών και γι' αυτό πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός όταν επιλέγει λιπαντικό. Πρέπει πάντα να επιλέγεται λάδι με ρευστότητα που συνιστά ο κατασκευαστής. Το ιξώδες είναι ιδιότητα που μεταβάλλεται με τις αλλαγές της θερμοκρασίας. Έτσι με την άνοδο της θερμοκρασίας το λάδι ρέει πιο εύκολα, ενώ με την πτώση της γίνεται παχύρευστο. Η διατήρηση της ρευστότητας μέσα σε ορισμένα πλαίσια έχει ιδιαίτερη σημασία σε περιοχές όπου επικρατούν δύσκολες καιρικές συνθήκες και η θερμοκρασία παίρνει ακραίες τιμές, είτε θετικές, είτε αρνητικές. Ο κάτοικος της Μόσχας για παράδειγμα πρέπει να είναι σίγουρος ότι το λάδι που έχει βάλει στο Λάντα του δεν θα στερεοποιηθεί (παγώσει) όταν η θερμοκρασία τις κρύες νύχτες του χειμώνα θα φτάνει τους -20°C ή τους - 30°C.
Τα λάδια του εμπορίου χωρίζονται σε μονότυπα και πολύτυπα. Στην πρώτη περίπτωση η ρευστότητα οφείλει να βρίσκεται μέσα στα πλαίσια που καθορίζουν οι προδιαγραφές μόνο όταν το λάδι είναι «ζεστό», ενώ στη δεύτερη και όταν αυτό είναι «κρύο» (στους 100°C και στους -18°C αντίστοιχα). Η ρευστότητα των πρώτων επηρεάζεται από τις αλλαγές της θερμοκρασίας λιγότερο από ότι των δεύτερων τα οποία είναι σήμερα ελάχιστα διαδεδομένα. Το ιξώδες δηλαδή ενός μονότυπου λαδιού αυξάνει με την πτώση της θερμοκρασίας πολύ περισσότερο απ' όσο αυξάνει η ρευστότητα ενός πολύτυπου. Η ρευστότητα του λαδιού συμβολίζεται - σύμφωνα με τις προδιαγραφές της SAE (Society of Automotive Engineers) - με ένα (τα μονότυπα) ή δύο (τα πολύτυπα) αριθμούς που αναγράφονται πάνω στο δοχείο που το περιέχει. Όσο πιο μεγάλοι είναι αυτοί οι αριθμοί τόσο πιο παχύρευστο είναι το λάδι. Ο πρώτος αριθμός ο οποίος συνοδεύεται συνήθως από το γράμμα W, δείχνει την «κρύα» ρευστότητα του λαδιού, ενώ ο δεύτερος τη «ζεστή».
Ανάλογα με τις συνθήκες που θα χρησιμοποιηθεί το λάδι πρέπει να γίνεται και η επιλογή του. Ένα λάδι με τα χαρακτηριστικά SAE 20W-40 θα είναι πιο «παχύ» όταν είναι κρύο (στους -18°C) και πιο «ψιλό» όταν είναι ζεστό (100°C) από ένα άλλο λάδι με τα χαρακτηριστικά SAE 10W-50. Σε περιοχές λοιπόν που η θερμοκρασία πέφτει συχνά κάτω από τους 0°C, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσει κανείς το δεύτερο λάδι.
Για τις συνθήκες της χώρας μας όπου η θερμοκρασία σπάνια πέφτει κάτω από τους - 10°C λάδια με τα χαρακτηριστικά 15W-40, 15W-50 μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες του μέσου αυτοκινητιστή (αναφερόμαστε στους κατόχους βενζινοκίνητων αυτοκινήτων). Οι πιο βόρειοι μπορούν να χρησιμοποιήσουν το χειμώνα λάδια του τύπου 10W-40, 10W-50, ενώ το καλοκαίρι δεν υπάρχει πρόβλημα αν κάποιος χρησιμοποιήσει λάδι του τύπου 20W- 40, 20W-50.